Μάρτης αποκαλείται έθιμο στο οποίο ένα βραχιολάκι που
αποτελείται από ένα κόκκινο και ένα άσπρο σχοινάκι ή κλωστές που έχουν
στριφτεί / πλεχτεί και το οποίο φοριέται την 1η Μαρτίου στην Ελλάδα, την
Βουλγαρία (εκεί αποκαλείται
Μάρτιτς), τη Ρουμανία, την ΠΓΔΜ και τη Μολδαβία.
Παντού στην Ελλάδα επικρατεί η συνήθεια να δένουμε στο αριστερό, ή
και στα δύο χέρια λίγο πιο πάνω από τον καρπό, ένα βραχιολάκι από
κόκκινη και λευκή κλωστή. Η κλωστή αυτή μπαίνει στην πρώτη Μαρτίου, και
πέφτει από μόνη της, ή βγαίνει την τελευταία μέρα του Μαρτίου, από όπου
και πήρε το όνομα «Μάρτης». Στην Βουλγαρία, το βραχιολάκι αυτό
αποτελείται από χοντρότερα σχοινάκια για τους άνδρες και πολύ πιο λεπτά
για τις γυναίκες.
Είναι ένα έθιμο σύμφωνα με το οποίο αυτός που φορά το Μάρτη, κυρίως
τα μικρά παιδιά, προστατεύονται είτε από ασθένειες γενικά ή «για να μην
τα κάψει ο ήλιος» / για να «μην τα μαυρίζει ο ήλιος» ή για να «
μην τα πιάνει το μάτι».
Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα το συναντάμε συχνά στη
δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό. Αυτό μνημονεύεται
και από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Ο
Αρτεμίδωρος στα «Ονειροκριτικά»
[1] συσχετίζει τους διάφορους στεφάνους των μαγισσών, ο
Βιργίλιος στα «
Βουκολικά»
[2]
αναφέρει πολύχρωμους μίτους περιδεμένους τρεις φορές σε εικόνα ερωμένου
για να τον σαγηνέψουμε. Ο Πετρώνιος αναφέρει όμοιες μαγγανείες, όπου
δένουμε πολύχρωμο στήμονα στον τράχηλο. Οι Βυζαντινοί αναφέρουν τη χρήση
βαμμένης κλωστής κατά της βασκανίας. Στα
Ελευσίνια μυστήρια
κατά την αρχαιότητα οι νεαροί μύστες φόραγαν κρόκους στο δεξί χέρι και
στο πόδι. Πρόκειται λοιπόν για έθιμο πανάρχαιο, ή όμοιο πανάρχαιων
εθίμων.
